Δρ. Νίκος Σπανουδάκης Γενικό Τμήμα, Πολυτεχνείο Κρήτης Θέμα: Μια οδηγούμενη από μοντέλα μεθοδολογία ανάπτυξης πρακτοροστραφών συστημάτων (A model-driven agent-based systems engineering methodology) Πληροφορίες για την Ομιλία ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Το σεμινάριο αυτό παρουσιάζει από τη μια πλευρά την Γλώσσα Μοντελοποίησης Πρακτόρων (Agent Modeling Language - AMOLA) για τη μοντελοποίηση Συστημάτων Πολλαπλών Πρακτόρων (Multi-Agent Systems - MAS) και από την άλλη πλευρά την Μεθοδολογία Ανάπτυξης Πρακτοροστραφών Συστημάτων (Agent Systems Engineering Methodology - ASEME). Η AMOLA παρέχει το συντακτικό και την σημασιολογία για τη δημιουργία μοντέλων πολυπρακτορικών συστημάτων που καλύπτουν τις φάσεις ανάλυσης και σχεδιασμού μιας διαδικασίας ανάπτυξης λογισμικού. Υποστηρίζει μια τμηματική προσέγγιση στον σχεδιασμό του πράκτορα και εισάγει τις έννοιες του ενδοπρακτορικού και διαπρακτορικού ελέγχου (intra-and inter-agent control). Η πρώτη ορίζει τη συμπεριφορά του πράκτορα με το συντονισμό των διαφόρων τμημάτων που ορίζουν τις ικανότητές του, ενώ η δεύτερη καθορίζει τα πρωτόκολλα που διέπουν το συντονισμό της κοινωνίας των πρακτόρων. Η φάση της ανάλυσης βασίζεται στις έννοιες της ικανότητας και της λειτουργικότητας. Η AMOLA ασχολείται τόσο με την ατομική όσο και με την κοινωνική πτυχή των πρακτόρων, επιτρέποντας στα πρωτόκολλα και στις ικανότητες να ενσωματωθούν στη φάση του σχεδιασμού. Αυτή είναι η πρώτη πρωτοτυπία αυτής της εργασίας, το γεγονός ότι το μοντέλο διαπρακτορικού ελέγχου ορίζεται με τον ίδιο φορμαλισμό με το μοντέλο ενδοπρακτορικού ελέγχου, επιτρέποντας έτσι την ενσωμάτωση του πρώτου στο δεύτερο, μετατρέποντας την συμμετοχή του πράκτορα σε κάποιο πρωτόκολλο σε ικανότητα του πράκτορα. Η ASEME εφαρμόζει μια οδηγούμενη από μοντέλα διαδικασία ανάπτυξης συστημάτων (model-driven engineering), η οποία προβλέπει ότι τα μοντέλα της προηγούμενης φάσης ανάπτυξης μετατρέπονται στα μοντέλα της επόμενης φάσης. Αυτή είναι η δεύτερη πρωτοτυπία αυτής της δουλειάς, το γεγονός ότι τα διαφορετικά μοντέλα δημιουργούνται για κάθε φάση της ανάπτυξης και η μετάβαση από το ένα στάδιο στο άλλο υποβοηθείται από εργαλεία αυτόματης μετατροπής μοντέλων. Αυτή η μετατροπή μπορεί να είναι από μοντέλο σε μοντέλο (Model to Model - M2M), από κείμενο σε μοντέλο (Text to Model - Τ2Μ) και από μοντέλο σε κείμενο (Model to Text - M2T), ενώ μια σειρά τέτοιων μετασχηματισμών οδηγούν από την καταγραφή των απαιτήσεων στο τελικό πρόγραμμα υπολογιστή. Η διαδικασία ανάπτυξης περιγράφεται χρησιμοποιώντας την γλώσσα Software Process Engineering Metamodel (SPEM), μια γλώσσα που έχει προτυποποιηθεί από την Object Management Group (OMG) και προτείνεται από τον οργανισμό τυποποίησης πρακτοροστραφών συστημάτων (Foundation for Intelligent Physical Agents - FIPA). Το ανεξάρτητο πλατφόρμας μοντέλο (Platform Independent Model - PIM) που είναι η έξοδος από τη φάση του σχεδιασμού της ASEME είναι ένα διάγραμμα καταστάσεων (statechart) που μπορεί να υλοποιηθεί σε διάφορες πλατφόρμες που χρησιμοποιούν υπάρχοντα εργαλεία CASE και σε μια πρακτοροστραφή πλατφόρμα, την Java Agent Development Framework (JADE). Η ASEME και AMOLA έχουν επικυρωθεί με τη χρήση εμπειρικών αποτελεσμάτων μέσω της χρήσης τους για την ανάπτυξη πληροφοριακώνσυστημάτων. ΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ: Model-Driven Engineering (MDE), Agent-Oriented Software Engineering (AOSE), Statecharts, Domain Specific Language (DSL), ModelsTransformation ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΟΜΙΛΗΤΗ: Ο Νίκος Σπανουδάκης (http://users.isc.tuc.gr/~nispanoudakis) έχει κάνει το διδακτορικό του στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης / Επιστήμης των Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Paris Descartes (Γαλλία). Έχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην Οργάνωση και Διοίκηση από το Πολυτεχνείο Κρήτης (2001), και Δίπλωμα Μηχανικού Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο Πατρών (1997). Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στο χώρο της τεχνολογίας πρακτόρων (agent technology), της μηχανικής λογισμικού (software engineering) και σε εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης. Κατέχει θέση ΕΕΔΙΠ ΙΙ στο Γενικό Τμήμα του Πολυτεχνείου Κρήτης, και στο παρελθόν έχει εργαστεί ως τεχνικός διευθυντής και διευθυντής έργων πληροφορικής, ως σύμβουλος επιχειρήσεων σε θέματα πληροφορικής και ως προγραμματιστής-αναλυτής συστημάτων. Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρίας Τεχνητής Νοημοσύνης (ΕΕΤΝ), του Ινστιτούτου Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών (IEEE), της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων Λογισμικού (IASA), και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ).